Pijnlijke voeten, het idee op spelden of kussens te lopen. Zo’n 650.000 diabetespatiënten hebben er last van, maar er vanaf komen lukt niet. Maar dat gaat mogelijk veranderen. Een nieuwe operatiemethode, onder meer in het Zwolse Isala-ziekenhuis, kan de oplossing zijn. Patiënt Frank Pauli is een van de proefpersonen: ,,Ik merk nu al verschil.’’
Frank Pauli hoorde in 2009 op 39-jarige leeftijd dat hij diabetes heeft. Hij was altijd ontzettend moe en kon liters water drinken, voortekenen van de ziekte. Een prikje naar zijn glucosewaardes in het bloed gaven bevestiging van wat hij al vermoedde; diabetes type 1, wat inhoudt dat hij dagelijks insuline moet toedienen. Doet hij dat niet dan gaan de bloedsuikers omhoog, wat schade aan de organen kan veroorzaken.
Twee jaar geleden kreeg de Apeldoorner (53) last van neuropathie, een veel voorkomende complicatie waarbij de zenuwen niet goed functioneren. Het leidt tot tintelingen in de benen en voeten, tot het gevoel op kussens of spelden te lopen of tot gevoelloosheid.
Honderdduizenden patiënten hebben er last van. Wie niet oppast kan zomaar wonden aan de benen of voeten oplopen, doordat ze bijvoorbeeld niet merken op een steentje in de schoen te lopen. Zover kwam het bij Pauli nog niet. ,,Maar vervelend was het wel. Telkens had ik het gevoel op kussentjes te lopen.’’
Aan beide benen geopereerd
Toen de diabetespatiënt hoorde van een groot landelijk onderzoek om die complicaties te voorkomen heeft hij zich onmiddellijk opgegeven. In het najaar van 2022 werd hij aan de zenuwen in beide benen geopereerd in het Isala-ziekenhuis in Zwolle.
Initiatiefnemer van die studie is plastisch chirurg in opleiding Willem Rinkel. Hij werkt bij het UMC Utrecht. Rinkel opereert vaak mensen die een beknelling van de zenuw in de pols hebben. Door dan meer ruimte te geven aan de zenuwen, komt de doorbloeding én de gevoelsprikkel weer op gang. Zo’n operatie is volgens hem ook goed toepasbaar bij diabetespatiënten met neuropathie.
,,Al sinds de jaren negentig wordt aan de mogelijkheid van deze operatie gedacht, maar nooit kwam het van de grond in de vorm van een groot wetenschappelijk onderzoek. Neuropathie wordt wel gecontroleerd, maar verder moest je er maar vanaf blijven. Terwijl een vrij eenvoudige operatie bij de enkel of het onderbeen veel problemen mogelijk kan voorkomen of oplossen.’’
Volgens Rinkel gaat het om een aanzienlijke groep diabetespatiënten. 1,3 miljoen mensen hebben diabetes type 1 of 2, waarvan ongeveer de helft lijdt aan neuropathie, waarbij door een veranderde glucosehuishouding in het lichaam zenuwen opzwellen en minder ruimte krijgen.
‘Soms amputatie nodig’
Rinkel: ,,Hoe langer de schade voortduurt, hoe minder de zenuw gaat werken. Dat brengt risico’s met zich mee. Op een steentje of een punaise staan, dat voelen ze niet meer. Wie het overkomt zit met een moeilijk te genezen wond als gevolg van de diabetes. Soms is dan amputatie de enige oplossing.’’
De Utrechtse plastisch chirurg denkt mogelijk de helft van de patiënten met neuropathie te kunnen helpen door de beknelde zenuwen weer ‘vrij te leggen’. Hij wil medici met behulp van dit onderzoek daarvan overtuigen. Met subsidie van het ministerie van VWS is de specialist daarom in samenwerking met een tiental ziekenhuizen in het land een wetenschappelijke studie gestart. Voor de benodigde groep patiënten, bijna 350 in totaal, zoekt Rinkel nu nog enkele tientallen in de regio Zwolle. Zij kunnen zich aanmelden via lastvanmijnvoeten.nl.
De arts is optimistisch gestemd over de uitkomst van het vergelijkende onderzoek, waarin een groep wel en een groep niet wordt geopereerd. Gedurende vier jaar volgt hij de groep, waarna in 2027 de eerste conclusies kunnen worden getrokken. ,,We horen al indrukwekkende verhalen. Van mensen die uit hun rolstoel komen en weer hun voeten kunnen gebruiken. Bij sommigen werkt het niet. Daar moeten we ook eerlijk in zijn.’’
Een jaar nodig
Bij de Apeldoornse diabetespatiënt Frank Pauli werkt het in elk geval wel. Hij zat in de groep die geopereerd werd en heeft nu een stuk minder het vervelende gevoel van op watten lopen. ,,Soms gaat er wel een jaar overheen dat zenuwen weer herstellen en je weer een beetje gevoel terugkrijgt. Ik ben aan het ene been in september geopereerd, aan het andere in december en voel nu al dat mijn klachten verminderen. Het lopen gaat al een stuk beter, waardoor de kwaliteit van leven omhoog is gegaan.’’
,,Er zijn alleen maar voordelen. Ik word bijvoorbeeld nu veel intensiever gecontroleerd, zelfs vier jaar lang. Ik zou zeggen tegen andere diabetespatiënten: vraag je arts of je in Isala mee kan doen. Het kan er alleen maar beter van worden.’’
Isala adviseert patiënten bij een vraag over het onderzoek de website lastvanmijnvoeten.nl te raadplegen.
